Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια ο κρυφός δολοφόνος της υγείας! Πού οφείλεται και πώς εμφανίζεται;
Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), είναι μία
χρόνια πάθηση των πνευμόνων, η οποία σε αντίθεση με το άσθμα, χαρακτηρίζεται από μόνιμη μη αναστρέψιμη
(ή μερικώς αναστρέψιμη σύμφωνα με τις
νεότερες απόψεις) απόφραξη των αεραγωγών (βρόγχων), με βασικό
σύμπτωμα τη δύσπνοια.
Οφείλεται σε χρόνια βλάβη των πνευμόνων, συνήθως λόγω καπνίσματος.
Η νόσος (ΧΑΠ), αναδεικνύεται σε ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα υγείας της εποχής μας. Είναι η 4η αιτία θανάτου και νοσηρότητος στις ΗΠΑ, ενώ προβλέπεται να ταξινομηθεί ως η 3η αιτία νοσηρότητος-θνησιμότητος έως το 2020.
Στη χώρα μας διεξήχθη μια μεγάλη επιδημιολογική μελέτη σε όλη την χώρα από την ομάδα ΧΑΠ της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, με σκοπό τον υπολογισμό του επιπολασμού της νόσου και περιληπτικά έδειξε:
Εννέα ενήλικες καπνιστές στους 100 πάσχουν από τη νόσο (8,4%), δηλαδή περίπου 600.000 Έλληνες νοσούν.
Το 56% αυτών δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν, ενώ οι μισοί πάσχοντες συνεχίζουν να καπνίζουν.
Η ΧΑΠ είναι συχνά συνδυασμός δύο διαφορετικών παθήσεων:
· Χρόνια βρογχίτιδα: Στη χρόνια βρογχίτιδα, οι αναπνευστικές οδοί (βρόγχοι) που μεταφέρουν τον αέρα στα πνευμόνια εμφανίζουν φλεγμονή και παράγουν μεγάλη ποσότητα βλέννας. Έτσι, οι αναπνευστικές οδοί στενεύουν ή φράζουν, με αποτέλεσμα τη δύσπνοια.
· Εμφύσημα: Σε ένα υγιές άτομο, οι μικροσκοπικές κυψελίδες αέρα που βρίσκονται στα πνευμόνια μοιάζουν με μπαλόνια. Κατά την εισπνοή και εκπνοή, διαστέλλονται και συστέλλονται ώστε να μεταφέρουν τον αέρα μέσα από τα πνευμόνια. Όταν υπάρχει εμφύσημα, αυτές οι κυψελίδες καταστρέφονται και χάνουν την ελαστικότητά τους. Έτσι, εισέρχεται λιγότερος αέρας στα πνευμόνια.
Η ΧΑΠ οφείλεται σχεδόν πάντα στο κάπνισμα. Με την πάροδο του χρόνου, προκαλείται ερεθισμός στις αναπνευστικές οδούς και καταστρέφονται οι ελαστικές ίνες των πνευμόνων. Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι η εισπνοή χημικών αερίων, η σκόνη και η ατμοσφαιρική ρύπανση για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ το παθητικό κάπνισμα είναι επίσης βλαβερό.
Συνήθως χρειάζονται αρκετά χρόνια έως ότου η βλάβη στα πνευμόνια οδηγήσει στην εμφάνιση συμπτωμάτων, επομένως η ΧΑΠ είναι συνηθέστερη σε άτομα άνω των 60 ετών.
Οι πιθανότητες εμφάνισης ΧΑΠ είναι μεγαλύτερες σε άτομα με συχνές λοιμώξεις των πνευμόνων κατά την παιδική ηλικία. Σπανιότερα, το εμφύσημα οφείλεται σε κληρονομικούς παράγοντες (έλλειψη α1-αντιθρυψίνης).
Η συμπτωματολογία της ΧΑΠ περιλαμβάνει χρόνιο βήχα, βλέννα και δύσπνοια, ειδικότερα έπειτα από σωματική άσκηση.
Όσο η ΧΑΠ γίνεται σοβαρότερη, ο ασθενής δυσκολεύεται να αναπνεύσει ακόμη και όταν κάνει απλά πράγματα, όπως όταν ντύνεται ή μαγειρεύει. Παράλληλα, η διαδικασία εισπνοής και εκπνοής απαιτεί περισσότερη ενέργεια. Τα άτομα αυτά συχνά χάνουν βάρος και εξασθενούν. Η νόσος στην προχωρημένη της μορφή, καταστρέφει την ποιότητα ζωής των αρρώστων, τους καθηλώνει στην καρέκλα δίπλα σε φιάλες ή συσκευές οξυγόνου με αναπνευστική ανεπάρκεια και τους οδηγεί συνεχώς στα Νοσοκομεία.
Η έγκαιρη διάγνωση, κλειδί για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της:
Για να διαγνωστεί εγκαίρως και σε αρχική φάση η ασθένεια, πρέπει να είναι ευαισθητοποιημένος ο κόσμος και να προστρέξει στον πνευμονολόγο εάν απαντήσει καταφατικά σε 3 ή περισσότερες από τις παρακάτω ερωτήσεις:
Βήχετε μερικές φορές τις περισσότερες ημέρες;
Έχετε πτύελα τις περισσότερες ημέρες;
Σας πιάνει δυσκολία στην αναπνοή (άσκηση, ανηφόρες, σκάλες) πιο εύκολα από άλλα άτομα της ηλικίας σας;
Είστε πάνω από 40 ετών;
Είστε τωρινός ή πρώην καπνιστής;
Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, ειδικά στην αρχική φάση της, δεν έχει ευρήματα ούτε στην ακρόαση των πνευμόνων ούτε στην ακτινογραφία.
Εφόσον λοιπόν κάποιος απαντήσει καταφατικά σε 3 τουλάχιστον από τις παραπάνω ερωτήσεις, πρέπει να υποβληθεί σε σπιρομέτρηση (απαραίτητη εξέταση διαγνωστική της ΧΑΠ), σε ειδικό Πνευμονολόγο.
Η πρώιμη διάγνωση της Χ.Α.Π. αποτελεί το κλειδί της επιτυχούς αντιμετώπισής της και σίγουρα χαρίζει στον ασθενή μία μοναδική ευκαιρία να αλλάξει τον τρόπο ζωής του.